Zagłębie Dąbrowskie to kraina historyczna leżąca we wschodniej Małopolsce, lecz pomimo tego od końca II Wojny Światowej znajdujący się w granicach administracyjnych województwa śląskiego. W jego skład wchodzą miasta Dąbrowa Górnicza, Sosnowiec, Będzin oraz Czeladź, niektórzy rozszerzają jednak jego granice, włączając do niego tereny powiatów będzińskiego, olkuskiego, zawierciańskiego czy myszkowskiego.
Zagłębie to region w dużej mierze zindustrializowany, leżący na obrzeżach Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, lecz pomimo tego znaleźć tu można co najmniej kilka ciekawych miejsc. Do odwiedzenia Zagłębia Dąbrowskiego może dodatkowo zachęcać fakt, iż większość zabytkowych obiektów jest skumulowana na stosunkowo niewielkiej powierzchni, sam region posiada ponadto dobrze rozwinięte połączenia komunikacyjne z okolicznymi większymi miastami – Krakowem czy Katowicami.
Największym miastem Zagłębia Dąbrowskiego jest liczący nieco ponad 200 tysięcy mieszkańców Sosnowiec, miejsce stereotypowo niecieszące się w Polsce dobrą sławą, aczkolwiek mogące stanowić interesujący cel wycieczek krajoznawczych. Do najciekawszych atrakcji architektonicznych miasta należą neobarokowy Zamek Sielecki oraz Pałac Schönów w dzielnicy Środula; w obu tych obiektach mieszczą się aktualnie ekspozycje muzealne. Wyjątkowym miejscem na terenie Sosnowca jest Trójkąt Trzech Cesarzy, punkt w widłach rzek: Białej oraz Czarnej Przemszy, gdzie w latach 1846-1915 stykały się ze sobą granice trzech mocarstw, które dokonały wcześniej rozbiorów Polski. Trójkąt Trzech Cesarzy był popularnym celem wycieczkowym już w XIX wieku, o czym może świadczyć, chociażby duża ilość pocztówek, na których został uwieczniony; dziś Trójkąt jest symbolicznie uwieczniony zarówno na oficjalnej fladze, jak i herbie miasta Sosnowca. W nieodległej dzielnicy Maczki znajduje się ponadto zabytkowy dworzec kolejowy, stanowiący w przeszłości ostatnią stację Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej – warto wspomnieć, że budynek dworca posiadał m.in. specjalne apartamenty, przeznaczone wyłącznie na użytek rosyjskiego cara oraz jego rodziny. Obecnie podupadły budynek dworca oraz otaczające go tereny poddawane są rewitalizacji.
Pod względem powierzchni Dąbrowa Górnicza jest największym miastem nie tylko Zagłębia, ale także całego województwa śląskiego. Tuż za jej północno-wschodnimi granicami rozpościera się Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, popularnie nazywana Jurą, miasto może więc stanowić doskonałą bazę wypadową do wycieczek turystycznych po tym obszarze. Dąbrowa Górnicza już sama w sobie stanowi zresztą idealne miejsce do aktywności sportowych i rekreacyjnych – na jej terenie znajdują się na przykład Pustynia Błędowska, największy w Polsce obszar lotnych piasków z możliwością uprawiania jazdy konnej oraz cztery sztuczne zbiorniki wodne Pogoria, wokół których wytyczono liczne ścieżki rowerowe i spacerowe. Do zabytków architektonicznych miasta należą między innymi XVII-wieczny kościół św. Antoniego z Padwy w dzielnicy Gołonóg czy neogotycka Bazylika Najświętszej Maryi Panny Anielskiej. Dąbrowę Górniczą można uznać także za kulturalne centrum regionu – działa tutaj jedyne w Zagłębiu Kino Studyjne KADR, co roku na jesień w mieście organizowany jest festiwal kulturalny, działający pod nazwą Zagłębiwood, zaś o edukację artystyczną najmłodszych mieszkańców okolicy dba Młodzieżowy Ośrodek Pracy Twórczej.
Będzin jest z kolei historyczną stolicą regionu. Nad miastem góruje średniowieczny zamek obronny, wzniesiony w czasach Kazimierza Wielkiego, znajdujący się na szlaku tzw. Orlich Gniazd. Jest to miejsce szczególnie warte odwiedzenia, gdyż od kilku lat udostępnione są do zwiedzania zamkowe podziemia, które według legendy miały łączyć tę budowlę z odległym o prawie 25 kilometrów zamkiem w Siewierzu. Opodal znajdują się kolejne zabytki – kościół Trójcy Przenajświętszej, cmentarz żydowski z przełomu XVIII i XIX wieku oraz znajdujący się parku w stylu francuskim pałac rodu Mieroszewskich, spełniający obecnie funkcję filii Muzeum Zagłębia.
Najstarsze miasto Zagłębia, Czeladź, może poszczycić się zaś zabytkową kopalnią węgla kamiennego, w której dziś urządzona jest Galeria Sztuki Współczesnej „Elektrownia”. Turystom zmotoryzowanym można ponadto polecić również odleglejsze atrakcje, znajdujące się poza czterema „klasycznymi” miastami Zagłębia Dąbrowskiego, jak na przykład kolejny zamek ze szlaku Orlich Gniazd, znajdujący się w Ogrodzieńcu-Podzamczu, oraz zabytkowe miasta Olkusz i Sławków, oba leżące przy drodze z Dąbrowy Górniczej do Krakowa.
Piotr Konopelski
Używamy cookies